B' MEΡΟΣ : ΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ (ΣΥΝΕΧΕΙΑ...)

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΥΓΡΟΛΗΚΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΡΙΝΟΛΗΚΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ Α΄ ΣΥΖΥΓΙΑΣ:

·      Τα περισσότερα ενρινόληκτα και υγρόληκτα ρήματα σχηματίζουν τον ενεστώτα και τον παρατατικό από το ρηματικό θέμα, αφού αυτό πάρει στο τέλος του το χρονικό πρόσφυμα j.

Ø  Αν ο χαρακτήρας του ρηματικού θέματος είναι λ, τότε το πρόσφυμα j αφομοιώνεται προς αυτό και έτσι τα ρήματα στον ενεστώτα και παρατατικό έχουν λλ.

           Π.χ. θ. ἀγγελ-  -> ἀγγελ- j- ω = ἀγγέλλω και ἢγγελλον.

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ!  βούλομαι, ἐθέλω, ἐπιμέλομαι, ὁφείλω, μέλει.

Ø   Αν ο χαρακτήρας του ρηματικού θέματος είναι ν ή ρ και πριν από αυτόν υπάρχει το φωνήεν α, τότε το πρόσφυμα j υπερπηδά το χαρακτήρα ν ή ρ και μαζί με το α αποτελούν το δίφθογγο αι.

Π.χ. θ. φαν- -> φαν- j – ω = φαίνω  και  έφαινον.

Ø Αν ο χαρακτήρας του ρηματικού θέματος είναι ν ή ρ και πριν από αυτόν υπάρχουν τα φωνήεντα ε, ι, υ, τότε το πρόσφυμα j αφομοιώνεται προς το χαρακτήρα ν ή ρ (και έχουμε νν ή ρρ), επειτα το διπλό ν ή ρ απλοποιείται (έχουμε δηλαδή ν ή ρ) και το προηγούμενο φωνήεν εκτείνεται αναπληρωματικά:  

                                   

                                        ε ->  ει

                                        ῐ  -> ῑ

                                        ῠ ->  ῡ

         π.χ. θ. κτεν- è κτέν –j – ω è κτένν – ω = κτείνω και  

                έκτεινον.

ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝΤΑ!

·      Τα ενρινόληκτα και υγρόληκτα ρήματα σχηματίζουν τον ενεργητικό και μέσο μέλλοντα από το ρηματικό θέμα και με τις καταλήξεις  -ω και –ουμαι.

Π.χ. Ενεστώτας = αγγέλλω è μέλλοντας = ἀγγελῶ.

        Ενεστώτας = φαίνομαι è μέλλοντας = φανοῡμαι

       Ενεστώτας = κτεινω   è μέλλοντας = κτενῶ

ΣΤΟΝ ΑΟΡΙΣΤΟ!

·      Αρχικά ο ενεργητικός και μέσος αόριστος των ενρινόληκτων και υγρόληκτων ρημάτων σχηματιζόταν σε –σα και –σάμην, όπως στα φωνηεντόληκτα. Όμως ο χρονικός χαρακτήρας –σ- αφομοιώθηκε με το προηγούμενο ένρινο ή υγρό και έπειτα έγινε απλοποίηση των δύο όμοιων συμφώνων και αναπληρωματική έκταση του προηγούμενου φωνήεντος: α è η(ή σε α, αν προηγείται ε ή ι ή ρ)

                                     

                                        ε   -> ει

                                        ῐ   ->  ῑ

                                        ῠ  ->  ῡ

π.χ. φαίνω (θ.φαν-) : ἔφαν - σα è ἔφαν-να è ἔφηνα και  

     ἐφηνάμην

     μαραίνω (θ.μαραν-) : ἐμάραν - σα è ἐμάραννα è ἐμάρανα   

     ὑγιαίνω  (θ. υγιαν-) : ὑγίαν – σα   è ὑγίαννα è ὑγίανα.

1. Να σχηματιστεί ο μέλλοντας και αόριστος των ρημάτων:

κτείνω, φθείρω, κρίνω, στέλλω - στέλλομαι, νέμω – νέμομαι, ἀγγέλλω ,αἲρω- αἲρομαι, ἀμύνω, σφάλλω – σφάλλομαι, σημαίνω, τείνω, σπείρω

 

 

Ε. Πίνακας των συνηθέστερων υγρόληκτων και ενρινόλητων ρημάτων

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ	ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ	ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ἀγγέλλω ἀγγέλλομαι	ἀγγελῶ ἀγγελοῦμαι	ἤγγειλα ἠγγειλάμην
αἴρω αἴρομαι	ἀρῶ ἀροῦμαι	ἦρα ἠράμην
ἀμύνω ἀμύνομαι	ἀμυνῶ ἀμυνοῦμαι	ἤμυνα ἠμυνάμην
βάλλω βάλλομαι	βαλῶ βαλοῦμαι	ἔβαλον (αόρ.β΄) ἐβαλόμην (αόρ.β΄)
ἐγείρω	ἐγερῶ	ἤγειρα
καθαίρω καθαίρομαι	καθαρῶ καθαροῦμαι	ἐκάθηρα ἐκαθηράμην
κλίνω	κλινῶ	ἔκλινα
κρίνω κρίνομαι	κρινῶ κρινοῦμαι	ἔκρινα ἐκρινάμην
κτείνω	κτενῶ	ἔκτεινα
μαραίνω	μαρανῶ	ἐμάρανα
μένω	μενῶ	ἔμεινα
μιαίνω	μιανῶ	ἐμίανα
νέμω νέμομαι	νεμῶ νεμοῦμαι	ἔνειμα ἐνειμάμην
ὀδύρομαι	ὀδυροῦμαι	ὠδυράμην
σημαίνω σημαίνομαι	σημανῶ σημανοῦμαι	ἐσήμηνα / ἐσήμανα ἐσημηνάμην
σπείρω σπείρομαι	σπερῶ σπαρήσομαι (παθ. μέλλ.β΄)	ἔσπειρα ἐσπειράμην
στέλλω στέλλομαι	στελῶ στελοῦμαι	ἔστειλα ἐστειλάμην
σφάλλω σφάλλομαι	σφαλῶ σφαλοῦμαι	ἔσφηλα / (ἔσφαλα) ἐσφάλην (παθ. αόρ. β΄)
τείνω τείνομαι	τενῶ τενοῦμαι	ἔτεινα ἐτεινάμην
τέμνω τέμνομαι	τεμῶ τεμοῦμαι	ἔτεμον (αόρ.β΄) ἐτεμόμην (αόρ.β΄)
ὑγιαίνω	ὑγιανῶ	ὑγίανα
φαίνω φαίνομαι	φανῶ φανοῦμαι	ἔφηνα ἐφηνάμην
φθείρω	φθερῶ	ἔφθειρα
φθείρομαι	φθεροῦμαι	ἐφθάρην (παθ.αόρ.β΄)