Τρίτη 21 Ιουνίου 2011

ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ




-Τί είναι ελευθερία;
Η απαλλαγή από οποιεσδήποτε, εσωτερικές ή εξωτερικές, δεσμεύσεις, ώστε ο άνθρωπος να ενεργεί χωρίς εμπόδια και περιορισμούς, αυτοβούλως κάτω από κανόνες, χωρίς να καταλήγει σε ασυδοσία. Δύο είναι οι μορφές της ελευθερίας: 1. Η εσωτερική ελευθερία: η αποδέσμευση δηλαδή του ανθρώπου από τα πάθη και ο έλεγχος των επιθυμιών και των ενστίκτων του (η καλούμενη ως ηθική ή ψυχολογική ελευθερία),αλλά και η αποδέσμευσή του από τις διανοητικές αγκυλώσεις του (δογματισμός), από στερεότυπα, προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες (η καλούμενη ως πνευματική ελευθερία). 2. Η εξωτερική ελευθερία: Η δυνατότητα που δίνεται σε κάθε άτομο από την κοινωνία ή το κράτος να ενεργεί με τον τρόπο που επιθυμεί σεβόμενο τα δικαιώματα των άλλων. Έτσι στα πλαίσια της εξωτερικής ελευθερίας συναντάμε την ατομική ελευθερία, την πολιτική ελευθερία, την κοινωνική ελευθερία και την εθνική ελευθερία.


-ΓΝΩΜΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ:

"Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν πραγματικά ελευθερία, επειδή η ελευθερία προϋποθέτει ανάληψη ευθύνης, και οι περισσότεροι άνθρωποι τρέμουν την ανάληψη ευθύνης. " (S.Freud)

"Θέλει αρετήν και τόλμη η ελευθερία" όπως έψαλε στις ωδές του ο Κάλβος
΄Η όπως έλεγε ο  Θουκυδίδης, "εὒδαιμον τό λεύθερον, τό δε ἐλεύθερον ἒμψυχον"

"Κανείς δεν μπορεί να είναι ελεύθερος, αν δεν είναι κύριος του εαυτού του." (Eπίκτητος)

"Με τον όρο ‘ελευθερία του πνεύματος’ εννοώ κάτι εντελώς σαφές: την άνευ όρων δυνατότητα να πεις ‘όχι’ όταν είναι επικίνδυνο να πεις ‘όχι’΄"(Friedrich Nietzsche)

"Ο Νίτσε με δίδαξε...πως δεν πρέπει ποτέ να ‘χεις μια αντίληψη για τη ζωή που να σου επιτρέπει ελπίδες και ανταμοιβές. Είσαι ελεύθερος άνθρωπος, όχι μισθοφόρος...Να παλεύεις χωρίς να καταδέχεσαι να ζητάς ανταμοιβή, [αυτό] είναι η αληθινή ελευθερία" (Νίκος Καζαντζάκης)
ΚΕΙΜΕΝΟ

Γιάννη Βλασόπουλου 

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ είναι μια λέξη που την μεταχειριζόμαστε καθημερινά. και για την οποία έχουν γραφεί από αιώνες χιλιάδες σελίδες. Είναι ένα ιδανικό που πυρπόλισε τις καρδιές των ανθρώπων και για το οποίο πολλοί θυσίασαν την ζωή τους. ΄Εγινε ένα σύνθημα για να επιβληθούν στο όνομά της, στο όνομα της ελευθερίας καθεστώτα δουλείας. Παρ όλα αυτά για το περιεχόμενο της έννοιας "ελευθερία" δεν υπάρχει συμφωνία. Αντίθετα, έχουν διατυπωθεί πολλές και αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις από τους πιο σπουδαίους συγγραφείς.  ΄Αλλωστε είναι μια γενικότερη έννοια που επιδέχεται πολλούς επί μέρους προσδιορισμούς και συνεπώς είναι ίσως εύλογες και οι συγχύσεις.  Μιλούμε για εθνική ελευθερία, για ελευθερία  των συναλλαγών, για ελευθερία του συνέρχεσθαι, για ελευθερία του λόγου κλπ. Όμως, παρ όλες τις συγχύσεις, εύλογες ή σκόπιμες, οι περισσότεροι νομίζω συμφωνούν για το ότι χωρίς περιορισμούς που επιβάλλονται από το σεβασμό της ελευθερίας του άλλου, δεν υπάρχει ελευθερία.
Μιλώντας για ελευθερία του λόγου, μιλούμε για ένα αγαθό χρήσιμο για τον άνθρωπο. Χρήσιμο γιατί εξασφαλίζει την αναζήτηση και πολλές φορές την ανακάλυψη της αλήθειας.
Μιλώντας γι ελευθερία λόγου,  εννοούμε συνήθως την ελευθερία στην έκφραση της σκέψης. Λογικά  όμως η έκφραση της σκέψης προϋποθέτει διαμορφωμένη σκέψη (Λόγος = Σκέψη). Απαιτεί επίσης δυνατότητα μετάδοσης και δυνατότητα επικοινωνίας. Έτσι το θέμα ελευθερία λόγου, έχει δύο όψεις:
·      Πρώτη όψη: Η διαμόρφωση της σκέψης.
·      Δεύτερη όψη: Η έκφραση και η μετάδοση της σκέψης.
Είναι ίσως περίεργο, αλλά στον αιώνα που λήγει, τον αιώνα του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης, των μεγάλων κατακτήσεων της τυπογραφίας, των τραπεζών δεδομένων  και των δικτύων, τα θέματα αυτά έχουν αποκτήσει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, που τα καθιστούν επίκαιρα.
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ της σκέψης, σημαίνει ανάπτυξη των πνευματικών μηχανισμών πρόσληψης παραστάσεων της αντικειμενικής πραγματικότητας. Και ασφαλώς  είναι θεμελιακή για την  ελευθερία του λόγου. Πράγματι, χωρίς αυτή δεν υπάρχει σκέψη και συνεπώς δεν υπάρχει πρόβλημα έκφρασής της.
·      Θετικοί παράγοντες για την διαμόρφωση της σκέψης αποτελούν οι εγγενείς πνευματικές δυνάμεις του ανθρώπου, αλλά και η εξωγενετική κληρονομικότητα του ανθρώπου. Δηλαδή η  παιδεία, όχι μόνο με την εκπαιδευτική της έννοια, αλλά και με την γενικότερη πολιτισμική της διάσταση. Την παιδεία  που παρέχεται από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον. Θετικός παράγων είναι επίσης και η δυνατότητα ελεύθερης επιστημονικής έρευνας. 
·      Αντίθετα δυσχεραίνεται και εμποδίζεται η διαμόρφωση της σκέψης από την ύπαρξη συνθηκών  φόβου και συνθηκών μισαλλοδοξίας, γιατί αυτές οι συνθήκες παραμορφώνουν την αλήθεια. Περιορίζεται επίσης η ελευθερία διαμόρφωσης της σκέψης άμεσα μεν από την λογοκρισία, έμμεσα δε και περισσότερο επικίνδυνα από την προπαγάνδα Ιδίως από την έντεχνη και με επιστημονικές προδιαγραφές προπαγάνδα Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι σήμερα δεν καίγονται βιβλία, όπως γινόταν στο Μεσαίωνα από την Ιερά Εξέταση. Αντίθετα, με εκατομμύρια βιβλία, με πολυσέλιδες εφημερίδες, με κατακλυσμό τηλεοπτικών προγραμμάτων, επιδιώκεται σήμερα, και μέχρις ενός βαθμού επιτυγχάνεται να καμφθεί και να διαμορφωθεί η από άλλες αιτίες ασθενής βούληση των αναγνωστών και των ακροατών έτσι ώστε να πιστεύουν και να εκφράζουν ούτοι ελεύθερα μεν, απόψεις όμως τις οποίες όμως άλλοι θέλησαν να διαμορφώσουν και να εκφράσουν μέσω αυτών.
Πρέπει βέβαια να σημειώσουμε ότι οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις στην διαδικασία διαμόρφωσης της σκέψης δεν έχουν την ίδια επίδραση σε διάφορες κοινωνικές ομάδες ή σε διάφορους τομείς κοινωνικής έκφρασης. Ούτε επίσης οι περιορισμοί έχουν απόλυτη καταλυτική επίδραση. Έτσι για παράδειγμα: Άλλη επίδραση έχουν οι περιορισμοί στην διαμόρφωση της πολιτικής σκέψης και άλλη επίδραση έχουν στην παραγωγή ενός καλλιτεχνικού έργου. Εξ άλλου, πολλές φορές  (όχι πάντοτε) η σκέψη διαμορφώνεται και πίσω από τα σίδερα της φυλακής και πολλά αριστουργήματα του πνευματικού πολιτισμού της ανθρωπότητας γράφτηκαν κάτω από συνθήκες απόλυτου δεσποτισμού και κυριαρχίας της βίας. "Η ελευθερία, έλεγε ο Γκάντι πρέπει να αναζητηθεί συχνά ανάμεσα στους τοίχους των φυλακών, κάποτε επάνω στο ικρίωμα, ποτέ στις αίθουσες των συμβουλίων, στα δικαστήρια ή στα σχολεία". Ένας λόγος βέβαια ειπωμένος σε ορισμένο τόπο και χρόνο. Δεν αναιρεί όμως την μεγάλη σημασία που έχει η ελευθερία πρόσβασης στην αλήθεια και η ανεμπόδιστη ανάπτυξη των ατομικών μηχανισμών και ικανοτήτων πρόσληψης της αλήθειας σε μια ελεύθερη κοινωνία, σαν μια ευνοϊκή προϋπόθεση στη διαμόρφωση της σκέψης. (…)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
1.Με ποιο είδος ελευθερίας συσχετίζει ο συγγραφέας την ελευθερία του λόγου; Συμφωνείτε μ' αυτόν τον συσχετισμό; Αναπτύξτε ελεύθερα τις απόψεις σας σε μια παράγραφο 100 - 120 λέξεων.
2. Πώς είναι δυνατόν να επιτευχθεί η διαμόρφωση της ελεύθερης σκέψης  και  ποιοι παράγοντες, απ' την άλλη,  μπορούν να συμβάλουν ώστε να δυσκολευθεί;
3. Ποιος είναι ο τρόπος ανάπτυξης της παραγράφου: "Αντίθετα δυσχεραίνεται ...και να εκφράσουν μέσω αυτών."
4. Να βρείτε έναν τρόπο πειθούς που χρησιμοποιείται στο κείμενο.
5. Πώς επιτυγχάνεται η συνοχή στην τελευταία παράγραφο του κειμένου;
6. Να βρείτε για την καθεμία από τισ παρακάτω λέξεις μια συνώνυμη: επίδραση, ανεμπόδιστη, βούληση, εμποδίζεται, θεμελιακή, εύλογες.
7. Θεωρείται πως ο σύγχρονος άνθρωπος είναι πραγματικά ελεύθερος ή απλά έχει την ψευδαίσθηση της ελευθερίας; Να εκθέσετε την άποψή σας και να την στηρίξετε με επιχειρήματα σε ένα δοκίμιο (500-600 λέξεις) υποδεικνύοντας και τρόπους, σύμφωνα με τους οποίους θα μπορούσε ο σύγχονος άνθρωπος να κατακτήσει την ελευθερία του.

ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ


1. Να συμπληρώσετε συνώνυμα ( λέξεις και φράσεις ) του ρήματος απελευθερώνεται.
......................... ο άνθρωπος   ......................... ο άνθρωπος  
......................... ο άνθρωπος   ......................... ο άνθρωπος  
......................... ο άνθρωπος   ......................... ο άνθρωπος  
......................... ο άνθρωπος   ......................... ο άνθρωπος  
......................... ο άνθρωπος   ......................... ο άνθρωπος  
......................... ο άνθρωπος   ......................... ο άνθρωπος  

2. Να συμπληρώσετε συνώνυμα ( λέξεις και φράσεις ) του ρήματος υποδουλώνεται.
   ο άνθρωπος   .........................   ο άνθρωπος   .........................
ο άνθρωπος   .........................   ο άνθρωπος   .........................
ο άνθρωπος   .........................   ο άνθρωπος   .........................
ο άνθρωπος   .........................   ο άνθρωπος   .........................
ο άνθρωπος   .........................   ο άνθρωπος   .........................
ο άνθρωπος   .........................   ο άνθρωπος   .........................
ο άνθρωπος   .........................   ο άνθρωπος   .........................
ο άνθρωπος   .........................   ο άνθρωπος   .........................
ο άνθρωπος   .........................   ο άνθρωπος   .........................
ο άνθρωπος   .........................   ο άνθρωπος   .........................
ο άνθρωπος   .........................   ο άνθρωπος   .........................
ο άνθρωπος   .. .......................   ο άνθρωπος   .........................

3.      Να συμπληρώσετε συνώνυμα του ρήματος προστατεύεται που συνδυάζεται με το ουσιαστικό η ελευθερία.

......................... η ελευθερία    ......................... η ελευθερία
......................... η ελευθερία    ......................... η ελευθερία
......................... η ελευθερία    ......................... η ελευθερία
......................... η ελευθερία    ......................... η ελευθερία

4.      Να συμπληρώσετε συνώνυμα του ρήματος περιορίζεται που συνδυάζεται με το ουσιαστικό η ελευθερία.

η ελευθερία  .........................   η ελευθερία  .........................
η ελευθερία  .........................   η ελευθερία  .........................
η ελευθερία  .........................   η ελευθερία  .........................
η ελευθερία  .........................   η ελευθερία  .........................
η ελευθερία  .........................   η ελευθερία  .........................

(Σπ. Κ. Κούτρας - "Πειστικός λόγος" τεύχος Γ')

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Δείτε...
-"Good Night And Good Luck": Μια ταινία ύμνος στην ελευθερία της πληροφόρησης και της ανεξαρτησίας των ΜΜΕ.

-"Trois couleurs: Bleu" : Η Μπλε ταινία από τη γνωστή τριλογία του Κριστόφ Κισλόφσκι, η οποία περιλαμβάνει άλλες δύο ταινίες,τη λευκή και την κόκκινη. Τα ονόματα των τριων ταινιών είναι παρμένα από τα χρώματα της γαλλικής σημαίας και εκπροσωπούν αντίστοιχα τις αρχές της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφοσύνης.Στην Μπλε ταινία το θέμα είναι η ελευθερία, με κύρια εστίαση στη συναισθηματική ελευθερία.

Ακούστε...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου