Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου 2013

ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ: ΜΑΖΟΠΟΙΗΣΗ

«Η μαζοποίηση κλείνει μέσα της διαβρωτική και διαλυτική δύναμη, η οποία πρσβάλλει κατά προτίμηση την ανθρώπινη προσωπικότητα, την αυθυπαρξία του ανθρώπου και κατ’ επέκταση ενισχύει τη φυγή του ατόμου από την κοινωνική του ευθύνη (Ι. Ξηροτύρης)

  Θεώρησα σκόπιμο να ξεκινήσει η ανάλυση του θέματος της μαζοποίησης με την παράθεση και τον σχολιασμό της άποψης του Ι. Ξηροτύρη, καθώς πρόκειται για μια άποψη μες στην οποία λανθάνει το νόημα της έννοιας αυτής. Η αλήθεια είναι πως η δύναμη της μαζοποίησης είναι όντως διαλυτική και διαβρωτική. Διαβρώνει συνειδήσεις, εξομοιώνει προσωπικότητες και αποδυναμώνει την ελεύθερη βούληση και δράση. Τα άτομα δεν αυτενεργούν, παρά μόνο σκέφτονται και ενεργούν πλέον με όμοιο τρόπο. Με έναν τρόπο που τους έχει επιβληθεί έξωθεν και τον αποδέχονται αμαχητί. Έτσι καταστρατηγείται η προσωπικότητά τους, η ανεξαρτησία τους, καθώς κανένας δεν έχει τη δυνατότητα να δράσει μεμονωμένα και με διαφορετικό τρόπο από το σύνολο. Ενταγμένοι σε μια ομάδα όλοι δρουν όμοια και χάνονται μες στην ανωνυμία του πλήθους. Ευθύνες πια δεν έχει το κάθε άτομο ξεχωριστά, αλλά η ομάδα συνολικά κι έτσι το ευθυνόφοβο, παθητικοποιημένο άτομο κοιμίζει τη συνείδησή του αποποιούμενος των ευθυνών του, θεωρώντας ότι όλα είναι καλά…

ΟΡΙΣΜΟΣ:

Μαζοποίηση: η διαδικασία και το φαινόμενο εκείνο κατά το οποίο η ατομική βούληση παύει να υφίσταται, οι άνθρωποι παθητικοποιούνται, μετατρέπονται σε μάζα και χαρακτηρίζονται από απόλυτη ομοιομορφία στον τρόπο σκέψης. Η διαδικασία αυτή συνήθως πραγματοποιείται μέσα από έντεχνους μηχανισμούς υποβολής διαβρωτικών μηνυμάτων, οι οποίοι αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση «ιδίων συμφερόντων»

EΙΔΗ:

Πολλά παραδείγματα σε κάθε έκφανση της ανθρώπινης δράσης επαληθεύουν τα φαινόμενα της μαζοποίησης σήμερα:
-        η μόδα
-        η μαζική κουλτούρα στην τέχνη
-        ο τρόπος ομιλίας
-        ο καταναλωτισμός
-        η νόθη ψυχαγωγία
-        οποαδοποίηση (χουλιγκανισμός)

      ΑΙΤΙΑ:

-        Ο φόβος της κοινωνικής απόρριψης και κατ’ επέκταση της μοναξιάς, εφόσον το άτομο έχει ανάγκη να αποτελεί μέρος του συνόλου.
-        Τα κοινά πρότυπα και ο ομοιόμορφος τρόπος ζωής που προβάλλονται από τα Μ.Μ.Ε., τα οποία επηρεάζουν πλέον όλο τον κόσμο.
-        Η ξενομανία και ο μιμητισμός. Οι οικονομικά ισχυρότερες χώρες επιβάλλουν τον τρόπο ζωής τους, τον οποίο υιοθετούν οι αναπτυσσόμενες χώρες που διακατέχονται από συμπλέγματα κατωτερότητας.
-        Η βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου – προωθούνται συγκεκριμένοι τρόποι διασκέδασης (νόθη ψυχαγωγία)

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ:

-        Το άτομο χάνει την μοναδικότητα και την αυθεντικότητά του.
-        Υιοθέτηση ξένων απόψεων, τις οποίες οικειοποιείται χωρίς να τις κρίνει και να προβληματίζεται.
-        Απουσία ηθικών γραμμών, αφού το άτομο πια δεν έχει δικό του κώδικα αξιών, αποδέχεται την ψυχολογία της μάζας  και αποβάλλει κάθε αίσθημα ευθύνης για τις πράξεις του.
-        Αδιαφορία για τα κοινά. Οι πολίτες βρίσκονται σε διαρκή ύπνωση και το μόνο που τους προσφέρει ικανοποίηση είναι η κάλυψη των υλικών αναγκών τους.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:

-         Η οικογένεια οφείλει να γαλουχήσει τα παιδιά με ανοχή απέναντι στο διαφορετικό και με διαλλακτικότητα.
-        Το σχολείο με την παροχή ανθρωπιστικής παιδείας καλλιεργεί την κριτική σκέψη των παιδιών, εδραιώνοντας έτσι τον ορθολογισμό.
-        Τα άτομα πρέπει να έρχονται σε επαφή με την τέχνη, αποκτώντας έτσι αισθητικά κριτήρια, ώστε να μην ασχολούνται πια με τη νόθη ψυχαγωγία.

-        Το κάθε άτομο ξεχωριστά θα πρέπει να ιεραρχεί τις ανάγκες του, να εκτιμά τον εαυτό του, να είναι συνετό και να λειτουργεί με εγκράτεια.

ΚΕΙΜΕΝΟ 1.
του Γιάννη Μπασκόζου 

Βαδίζουμε προς μια ομογενοποίηση της κουλτούρας; Το ερώτημα έχει τεθεί από χρόνια. Ακουγα στο ραδιόφωνο τη συνέντευξη ενός πολύ γνωστού dj και συνθέτη που επισκέφτηκε τη χώρα μας. Στην ερώτηση αν η τεχνολογία ομογενοποιεί την ηλεκτρονική, κυρίως, μουσική ήταν σκεπτικός, αν και έδωσε παραδείγματα μουσικών που πάνε αντίθετα στην ομογενοποίηση. Μια φίλη που ήρθε από το εξωτερικό μού έλεγε προχθές ότι, διαβάζοντας μαζικά τον τελευταίο καιρό σύγχρονους έλληνες λογοτέχνες, έχει την εντύπωση ότι αφηγούνται περίπου το ίδιο πράγμα. Μια τάση ομογενοποίησης υπάρχει και στο σινεμά: αρκετές ελληνικές ταινίες της νεότερης περιόδου, παρ' ότι διαθέτουν φρεσκάδα, νέους ηθοποιούς και καταρτισμένους τεχνικούς, δεν φαίνεται να συνιστούν ένα «άλλο» σινεμά. 
   Φυσικά δεν μπορεί κανείς να δει την ομογενοποίηση έξω από την παγκοσμιοποίηση και οι πιο βασικές αιτιολογίες είναι ότι στο παγκόσμιο χωριό όλοι καταναλώνουν τα ίδια πολιτιστικά προϊόντα, εκπορευόμενα κυρίως από την τηλεόραση. Ο Παναγιώτης Κονδύλης είχε επισημάνει την ύπαρξη της μαζικής πολιτιστικής δημοκρατίας με τη χρήση των παλιών πρωτοποριών στην υπηρεσία του μοντερνισμού: «Οι μηχανισμοί της μαζικής κατανάλωσης δημιούργησαν τους όρους υπό τους οποίους τα πνευματικά προϊόντα της παλαιάς, προ παντός όμως της μοντέρνας πρωτοπορίας, με μερικές αβαρίες και μερικούς εκχυδαϊσμούς, μπορούσαν να βρουν τον δρόμο για να μπουν στις νοητικές και αντιληπτικές συνήθειες πλατειών μαζών. Η μαζική κατανάλωση συντελείται μέσω της μαζικής διαφήμισης, της ρεκλάμας και των πλακάτ, δηλαδή μέσω εικόνων και γραφικών σχεδίων, όπου οι εμπνεύσεις, οι ιδέες και τα στερεότυπα της πρωτοπορίας τίθενται στην υπηρεσία της αγοράς». Δεν υπάρχει καλύτερη έκφραση αυτού του γεγονότος από τα free press. 
   Αν όμως δει κανείς τον πολιτιστικό χάρτη της Αθήνας (εν μέρει και κάποιων άλλων πόλεων) θα διαπιστώσει πόσα πολλά πολιτιστικά γεγονότα που θέλουν να είναι διαφορετικά λαμβάνουν χώρα σε μικρά θέατρα, σε υπόγεια, σε χώρους πολλαπλής έκφρασης. Μπορεί τα μεγάλα θέατρα (Μιχαηλίδη, Απλό, Ευαγγελάτου), τα παραδοσιακά περιοδικά και οι μεγάλες σκηνές να κλείνουν τον κύκλο τους, ανοίγουν όμως συνεχώς καινούργια μικρά και ευέλικτα σχήματα τα οποία και αυτά σαν πεταλούδες καίνε γρήγορα τα φτερά τους, για να μετασχηματιστούν αμέσως σε κάτι άλλο.
   Υπάρχει μια πολυμορφία και μια ώσμωση των τεχνών που βαδίζει ενάντια στην ομογενοποίηση. Το διαφορετικό σε σχέση με παλαιότερες εποχές είναι ότι όλα αυτά που γίνονται δεν συνιστούν ένα ενιαίο ρεύμα, έναν συγκεκριμένο πνευματικό πυρήνα. Ομως αυτή είναι η εποχή μας... Κομματάκια του καθρέφτη πεταμένα εδώ κι εκεί που αντανακλούν το αποσπασματικό, το αγχώδες, το υβριδικό. Αυτή είναι η αγωνία των καιρών μας.      ΠΗΓΗ: εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 12-2-2012

KEIMENO 2.

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ

Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος της κουλτούρας έχει ήδη αρχίσει. Και σε αυτόν τον πόλεμο δεν υπάρχει κάποιος «άξονας του κακού» (ή του καλού). Η Αμερική μάχεται εναντίον όλων και όλοι μάχονται εναντίον της Αμερικής. Τις κρίσιμες μάχες αυτού του πολέμου, που διεξάγονται για τον έλεγχο των ονείρων και των εικόνων, περιγράφει ο γάλλος κοινωνιολόγος Φρεντερίκ Μαρτέλ στις σελίδες του βιβλίου του «Mainstream» (Flammarion, 2010).
   Το βιβλίο αυτό είναι ο καρπός μιας μεγάλης έρευνας που οδήγησε τον συγγραφέα του σε μια περιπλάνηση από τον Λίβανο μέχρι την Κίνα και από την Ινδία ώς τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό. Τα συμπεράσματά του βασίζονται σε μιαν εντυπωσιακή συλλογή και επεξεργασία δεδομένων καθώς και σε 1.250 συνεντεύξεις με πρωταγωνιστές της σύγχρονης «πολιτιστικής βιομηχανίας».
   Ο όρος «mainstream» αναφέρεται σε εκείνα τα πολιτιστικά προϊόντα που προσπαθούν να κατακτήσουν ένα πολύ μεγάλο κοινό. Η κουλτούρα mainstream είναι η κουλτούρα που αρέσει σε όλους, η μαζική κουλτούρα που συνδέεται με τον κόσμο της εικόνας και της μουσικής (και μόνο σε μικρότερο βαθμό με τη γραπτή κουλτούρα). Τα έργα της κουλτούρας mainstream αντιμετωπίζονται συχνά με κάποια δυσπιστία ή και με περιφρόνηση, καθώς γίνονται αντιληπτά σαν μια επιφανειακή διασκέδαση που είναι ξένη προς τη γνήσια τέχνη.
   Σύμφωνα με τον Μαρτέλ, αυτή είναι μια προκατάληψη πολύ διαδεδομένη μεταξύ των ευρωπαίων διανοουμένων, οι οποίοι επηρεάζονται ακόμα από την αμετάκλητη καταδίκη της μαζικής κουλτούρας που διατύπωσε η Σχολή της Φραγκφούρτης.
   Αντίθετα, ο γάλλος κοινωνιολόγος υποστηρίζει ότι πρέπει να μελετάμε σοβαρά τα έργα mainstream, γιατί μπορούν να μας μάθουν πολλά για την εξέλιξη της σύγχρονης κουλτούρας. Κατά τον Μαρτέλ, η παραδοσιακή αντίθεση ανάμεσα σε τέχνη και ψυχαγωγία είναι γέννημα μιας αριστοκρατικής αντίληψης της κουλτούρας, σύμφωνα με την οποία η αγορά διαφθείρει αναπόφευκτα την καθαρότητα της τέχνης. Η αγορά, ωστόσο, δεν είναι a priori κακή ούτε καλή.
   Η αγορά μπορεί να καταστρέψει την κουλτούρα, αλλά μπορεί και να την ευνοήσει. Η κουλτούρα mainstream μπορεί να παράγει χυδαία διασκέδαση αλλά και έργα ποιότητας.
Εξάλλου, ανάμεσα στην πιο πρωτοποριακή και ελιτίστικη τέχνη και στα πιο τυποποιημένα έργα της μαζικής κουλτούρας υπάρχουν αναρίθμητες ενδιάμεσες μορφές, στις οποίες τέχνη και ψυχαγωγία, με διαφορετική κάθε φορά δοσολογία, συνυπάρχουν, «αλληλομολύνονται» και αλληλοτροφοδοτούνται.
   Με δυο λόγια, τα έργα mainstream θέτουν υπό αμφισβήτηση τα παραδοσιακά σύνορα μεταξύ «υψηλής» και μαζικής κουλτούρας. Η κουλτούρα mainstream είναι επομένως πολύ πιο πολύπλοκη από όσο συνήθως φανταζόμαστε. Για να κατορθώσει ένα έργο να αρέσει σε όλους δεν είναι υποχρεωτικό να είναι επιφανειακό και κοινότοπο. Φυσικά η κουλτούρα mainstream μπορεί να παράγει και παράγει φθηνά και εμπορικά έργα, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Καθώς επιδιώκει την επιδοκιμασία του μεγάλου κοινού, υποχρεώνεται συχνά να αποφεύγει τη διαρκή επανάληψη και να αναζητάει πρωτότυπες μορφές για να ανανεώνεται. Μόνον έτσι μπορεί να κατακτάει το κοινό. Αλλά και το κοινό με τη σειρά του δεν υφίσταται παθητικά τις στρατηγικές της πολιτιστικής βιομηχανίας. Αυτό καταδεικνύουν οι πολλές αποτυχίες στην ιστορία της κουλτούρας mainstream.
   Το κοινό έχει μια δική του ιεραρχία αξιών και πολλές φορές είναι ικανό να διακρίνει ένα πρωτότυπο προϊόν από μιαν ανούσια επανάληψη. Συχνά κατορθώνει να αναγνωρίσει τη δημιουργικότητα. Τα πολιτιστικά προϊόντα δεν είναι σαν την Coca-Cola, που επαναλαμβάνει αδιάκοπα την ίδια συνταγή.
   Οφείλουν, αντίθετα, να ανανεώνονται συνεχώς και να παράγουν πρωτότυπα αποτελέσματα. Ετσι, η κουλτούρα mainstream τρέφεται και από δημιουργικότητα, έρευνα και ελευθερία. Αξιοποιεί την πολιτισμική διαφορετικότητα, την τεχνολογική ανανέωση και τον καλλιτεχνικό πειραματισμό. Στην Ευρώπη νομίζουμε ότι η έρευνα και η μαζική κουλτούρα είναι κόσμοι διαφορετικοί και διαχωρισμένοι, αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες ζουν με διαρκείς ανταλλαγές. Οι Κινέζοι θα ήθελαν να παράγουν μια κουλτούρα mainstream, για να είναι παρόντες στη μεγάλη παγκόσμια αγορά της κουλτούρας. Ταυτόχρονα όμως καταπνίγουν τη διαφορετικότητα, την αντικουλτούρα και την ελευθερία της έκφρασης. Χωρίς όλα αυτά, όμως, δεν παράγεται κουλτούρα mainstream.
   Σήμερα, πλάι στις εθνικές κουλτούρες επιβάλλεται η κουλτούρα mainstream που παράγεται στις ΗΠΑ. Ο Batman, η Lady Gaga και «Ο Κώδικας ντα Βίντσι» γνωρίζουν παντού επιτυχία. Στα τελευταία χρόνια ωστόσο τα έργα mainstream δεν είναι μόνον αμερικανικά. Αρκεί να σκεφτούμε τις ινδικές ταινίες του Bollywood, τις βραζιλιάνικες τηλεοπτικές σειρές, τα ιαπωνικά βιντεοπαιχνίδια ή τα προγράμματα του Al Jazeera.
   Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν βέβαια ο πρώτος παγκόσμιος εξαγωγέας πολιτιστικών προϊόντων, αλλά αναδύονται και νέα κέντρα της κουλτούρας mainstream. Το βιβλίο του Μαρτέλ προκάλεσε μια ζωηρή συζήτηση και αντιπαράθεση. Παρουσιάζουμε στη συνέχεια τις παρεμβάσεις του Ουμπέρτο Εκο και του γάλλου ανθρωπολόγου Μαρκ Οζέ σε αυτή τη συζήτηση. 
 ΠΗΓΗ: εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 18-9-2011


ΚΕΙΜΕΝΟ 3 (ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ, ΓΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ)

   Όταν µιλούµε για µάζα, εννοούµε µικρό ή µεγάλο πλήθος ανθρώπων, το οποίο υφίσταται µιαν αλλαγή, ψυχική και πνευµατική, από αφορµές συνήθως τυφλής συναισθηµατικής υφής. Για να εννοήσουµε καλύτερα την έννοια µάζα, θα αντιπαραβάλουµε σ’ αυτήν την έννοια «δηµοκρατούµενη κοινότητα».
   Η δηµοκρατούµενη κοινότητα κτίζεται και στερεώνεται πάνω στις ατοµικότητες των ανθρώπων, ενώ η µάζα στηρίζεται πάνω στις ροπές, στο τυφλό συναίσθηµα και στα κολακευµένα του ανθρώπου ένστικτα. Η κοινότητα είναι µια οργανικά µεγαλωµένη µε κοινά πεπρωµένα ενότητα ατόµων, δεµένων µε τη συναίσθηση ότι συνειδητά και υπεύθυνα υπηρετούν τον ίδιο σκοπό. Η κοινότητα είναι «ολότητα» ωρίµων, υπευθύνων και αυτοκυριαρχούµενων ανθρώπων, όπου εκτιµάται το διαφοροποιηµένο των µελών της, το ανόµοιο και η ατέλειά τους. Η µάζα, αντίθετα, αγαπά την οµοιοµορφία. Είναι ενιαία, όχι ολότητα, παρά «όγκος». Τα µέλη της κατέχονται πανοµοιότυπα από τα ίδια πάθη, που θολώνουν το µάτι και το νου, όπου η ατοµικότητα χάνεται.
   Στη δηµοκρατούµενη κοινότητα κάθε µέλος ενεργεί µέσα σ’ έναν κύκλο ανεξαρτησίας, ενώ το πλήθος της µάζας το συνέχουν ορµές που εξωτερι- κεύονται κατά απαράλλαχτα όµοιο τρόπο. Εκείνο που δένει την κοινότητα είναι η ορθοφροσύνη, το κοινό πνεύµα, που σφυρηλατεί το δεσµό κατά συνειδητό και ελεύθερο τρόπο ανάµεσα στα άτοµα. Η µάζα, όµως, ακολουθεί πάντα τη γραµµή που της δίνεται, που της επιβάλλεται απ’ έξω,  χωρίς να µπορεί να ασκήσει κανένα είδος κριτικής. Η κοινότητα πραγµατοποιεί τους σκοπούς της ακολουθώντας διάφορους τρόπους, γιατί σε κάθε µέλος της είναι επιτρεπτό να ζει και να δρα ελεύθερα.
   Παροµοίασαν τον άνθρωπο, κάθε µέλος της δηµοκρατούµενης κοινότητας, µε τα πετραδάκια του ψηφιδωτού. Το καθένα κρατά µέσα στην ατέλειά του το δικό του χρώµα και σχήµα. Το ένα συµπληρώνει το άλλο κι όλα µαζί το σύνολο. Μέσα στο σύνολο έχει το καθένα την ξεχωριστή του θέση και αξία. Το ένα δεν µπορεί να αντικαταστήσει το άλλο. Ωστόσο,  αυτή η ανοµοιότητα προσδίδει στο καθένα την αξία του. Το ίδιο παρατηρείται και στα µέλη µιας σωστής κοινότητας. Ο ένας δε µοιάζει µε τον άλλο. Είναι µοναδικός. Αν οι άνθρωποι ήταν τελείως όµοιοι, τότε ο καθένας θα µπορούσε να αντικατασταθεί από τον άλλο, από τον οποιοδήποτε τυχόντα αντιπρόσωπό του.
   Σ’ αυτό το «µοναδικός» βρίσκεται το νόηµα του ανθρώπου. Αυτή η µοναδικότητα του δίνει την αξία µέσα στο «όλον». Και µόνο στο «όλο», το πρόσωπο του ανθρώπου παίρνει το νόηµα της προσωπικότητας και ξεπερνά τον εαυτό του. Πάντως, η ατοµική ύπαρξη του ανθρώπου έχει ανάγκη της κοινότητας, για να πάρει το νόηµά της, γιατί ο άνθρωπος είναι φύσει «ζώον πολιτικόν». Αλλά και η κοινότητα έχει ανάγκη την ατοµική ύπαρξη, για να αποκτήσει κι αυτή την ύπαρξη και το νόηµά της.
Ι. Ν. Ξηροτύρης
ΑΣΚΗΣΕΙΣ:
1. Να δοθεί η περίληψη του κειµένου σε περίπου 100 λέξεις. (Μονάδες 25)
2. Να αναπτύξετε το περιεχόµενο της φράσης: «Μόνο µέσα στο «όλο», το πρόσωπο του ανθρώπου παίρνει το νόηµα της προσωπικότητας και ξεπερνά τον εαυτό του» σε 80 – 100 λέξεις. (Μονάδες 10)
3.α. Να γράψετε από ένα συνώνυµο για τις παρακάτω λέξεις του κειµένου: αντιπαραβάλουµε, στερεώνεται, ροπές, κατέχονται, συνέχουν.
β. Ποια είναι τα συνθετικά των παρακάτω λέξεων του κειμένου; δηµοκρατούµενη, πανοµοιότυπα, ανοµοιότητα, επιβάλλεται , εννοήσουµε, υφίσταται. (Μονάδες 10)
4. α. Ποιος ο τρόπος ανάπτυξης και η συλλογιστική πορεία της τέταρτης
παραγράφου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (10 μονάδες)
β. «Για να εννοήσουµε καλύτερα την έννοια µάζα, θα αντιπαραβάλουµε
σ’ αυτήν την έννοια «δηµοκρατούµενη κοινότητα». Να µετατρέψετε την
ενεργητική σύνταξη σε παθητική.  (Μονάδες 5)
 5. Σε ένα δοκίµιο 500 περίπου λέξεων να αναπτύξετε τους παράγοντες που επιφέρουν τη µαζοποίηση του ανθρώπου και να εξηγήσετε τη σηµασία που έχει η προάσπιση της ατοµικής ταυτότητας του καθενός µας.   (Μονάδες 40)

ΒΙΒΛΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ:

- "H ψυχολογια των μαζών" , Le Bon Gustave

Η Ψυχολογία των μαζών του Gustave Le Bon, ένα βιβλίο που εκδόθηκε το 1895 στη Γαλλία, είναι ο γενέθλιος τόπος των «μαζών». Πριν το βιβλίο αυτό, αν εξαιρέσουμε τις σύγχρονες σχεδόν αιχμές του Friedrich Nietzsche, δεν υπήρχαν «μάζες». Πρόκειται για μια πρωτόλεια έκφραση ενός λόγου σχετικού με την «ψυχή» του κοινωνικού στοιχείου. Το κείμενο και ο συγγραφέας του υπήρξαν αντικείμενο σκληρής κριτικής. Έγιναν, έτσι, το υπόβαθρο ανάπτυξης της κοινωνικής ψυχολογίας, όπως την ξέρουμε σήμερα. Η Ψυχολογία των μαζών, ο υποτιθέμενος αυτός καταγωγικός τόπος ιδεολογικών σκληρύνσεων ολοκληρωτικού χαρακτήρα, βρίθει από σημαντικές ιστορικές αφηγήσεις, τολμηρές ιστορικές και ιστορικής σημασίας ερμηνείες, ενδιαφέρουσες ψυχολογικές αναλύσεις. Είναι βιβλίο που πρέπει να διαβάσουμε με προσοχή, αλλά πρέπει να το διαβάσουμε. (public.gr)

- "H ψυχολογια των μαζών και η ανάλυση του εγώ", Sigmund Freud

Με μια θαυμαστή σύνδεση κοινωνικής ανθρωπολογίας και ψυχανάλυσης ο Φρόυντ εξετάζει το ξεχωριστό άτομο μέσα στη μάζα, αλλά και τη «μάζα μέσα στο άτομο», την πρωταρχική οικογένεια και τους μεγάλους μαζικούς σχηματισμούς, την εκκλησία και τον στρατό, και καταλήγει σε σκέψεις και συμπεράσματα που εκπλήσσουν με την πρωτοτυπία της σύλληψής τους και την οριστικότητα της διατύπωσής τους. Είναι και αυτό ένα από τα βιβλία μεγάλης εμβέλειας, με τα οποία ο ψυχαναλυτής Φρόυντ γίνεται δάσκαλος και διαφωτιστής, συνεχιστής της μεγάλης παράδοσης του Νίτσε, του Σοπενχάουερ, του Φόυερμπαχ, του Δαρβίνου, αλλά και του Σπινόζα, του Βολταίρου και του Ντιντερό. (protoporia.gr)

- "Η παρακμή του αστικού πολιτισμού", Παν. Κονδύλη

Η πρόσφατη διεθνής συζήτηση για το «μοντέρνο» και το «μεταμοντέρνο» έγινε σε βάση αισθητική ή φιλοσοφική χωρίς να εξιχνιασθούν οι κοινωνικές προϋποθέσεις και αντιστοιχίες των όρων αυτών. Τούτο το βιβλίο ερευνά την εξέλιξη των δυτικών κοινωνιών στα τελευταία εκατόν πενήντα χρόνια και δείχνει πώς η κατάρρευση του αστικού τρόπου σκέψης και ζωής συμπορεύθηκε με τη διαμόρφωση των «μεταμοντέρνων» ιδεολογημάτων και στάσεων. Η ανάλυση κινείται σε πολλαπλά επίπεδα· αγκαλιάζει τόσο τις πολιτικές αλλαγές που συντελέσθηκαν κατά τη μετάβαση από τον κλασσικό φιλελευθερισμό στη μαζική δημοκρατία, όσο και τις αλλαγές που επέφεραν στην κοινωνική και προσωπική ζωή η σύγχρονη τεχνική, ο σύγχρονος καταμερισμός της εργασίας και τα κινήματα της νεολαίας. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στις κοσμοθεωρητικές μετατοπίσεις, οι οποίες εντοπίζονται με δομικές αναλύσεις της νεότερης λογοτεχνίας, τέχνης φιλοσοφίας και επιστήμης. Μια εισαγωγή γραμμένη ειδικά για την ελληνική έκδοση εξετάζει την υφή και την τύχη του αστικού πολιτισμού στη χώρα μας. (greekbooks.gr)

-  Η εξέγερση των μαζώνΟrtega Jose Gasset



ΤΑΙΝΙΕΣ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ:

- «Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ» («World War Z»)


«Το κύμα» («Die Welle»)